Op bezoek bij een Himba familie

Woensdag 2 december 2015

Op een paar kilometer van Kunene River Lodge ligt een klein Himbadorpje. We hadden met Hillary, de manager afgesproken dat zij ons met de truck zou brengen.

Hillary bestuurt de lodge met haar man sinds 10 jaar. Klein van stuk, gekleed in een safari outfit. Britser dan Hillary kun je je nauwelijks voorstellen. Liefhebbers van Britse detectives als Murder she wrote, inspector Morse, inspector Barneby zullen het type herkennen. Kordaat, te allen tijde meester over de situatie, een onnavolgbaar woordgebruik waardoor je het gevoel krijgt dat ze volledig met je meedenkt maar tegelijkertijd een superieure Engelse zelfverzekerdheid uitstraalt. Je denkt dat je close met haar bent maar je weet dat de subtiele afstand die zij creëert nooit tot een intieme vriendschap zal leiden. Zo gaat ze ook met haar personeel om. Heel vriendelijk maar ze laat er geen misverstand over bestaan wie de baas is.

Hillary brengt ons met de truck en zal ons later ophalen. 2 Namibiërs zullen ons vergezellen. Johannes en zoon. De vader is getrouwd met een Himba vrouw. Zijn zoon is de tolk. We klimmen achter op de open truck. Als we zitten start de motor niet. Er moet worden geduwd. Na 3 pogingen slaat de motor aan. Hillary rijdt als een vrouwelijke Max Verstappen over het kronkelige bergweggetje. Wij veren telkens op het bankje achter op de truck zo'n 30 centimeter omhoog en grijpen tevergeefs naar wat ze in Amerika de Oh my God bar noemen.

Na een klein kwartier stappen we enigszins dizzy uit de truck. Hillary vertrekt en dan betreden we een wereld waarvan je je geen voorstelling kunt maken. Aan de ingang van de kraal staat de familie ons op te wachten. Vader en moeder, 6 kinderen in leeftijd variërend van 3 tot 11 en nog een iets oudere dochter met een baby van naar schatting 8 maanden. Binnen in de kraal is een afzetting waarin een kudde van zo'n 20 geiten wordt bewaakt door een van de kinderen.

De 2 vrouwen zijn in de traditionele Himba outfit gekleed. Dat betekent topless. De vader ziet er ook prachtig uit. De kinderen zijn spaarzaam gekleed en zitten onder een grijs soort stof. We gaan met z'n allen de met riet beklede hut binnen waarin het koeler is dan je zou verwachten. We maken over en weer kennis met elkaar. Iedereen gaat in een kring op de grond zitten. En dan begint het adembenemende verhaal hoe deze familie leeft.

Hillary verzekert ons achteraf dat dit alles "real" is . Natuurlijk bezoekt ze regelmatig met gasten dit dorp en gaat een gedeelte van het geld voor de excursie naar de Himba familie. Maar zegt ze, jarenlang heeft er in dit gebied een heftige strijd gewoed tussen Angolezen, Swapo en Zuid-Afrikaanse soldaten. Een en ander heeft er overigens toe geleid dat het aanwezige wild grondig werd uitgeroeid. Toerisme is van betrekkelijk recente datum.

Himba's zijn veedrijvers; koeien en geiten vormen hun middel van bestaan. Ze verbouwen groente noch fruit en eten dat eigenlijk ook niet. Dat betekent ook dat ze regelmatig verhuizen. Bij een rondgang door de kraal zullen we later ook hun "keuken" bezichtigen. In het midden staat een grote oven waarin een soort maispap wordt bereid. Het bereiden van het meel is een uiterst moeizaam proces. We krijgen een demonstratie. Om de tijd te verdrijven zingen de vrouwen een soort mantra. Vlees wordt alleen gegeten op hoogtijdagen, trouwerijen en dergelijke.

Als een man wil trouwen dient hij eerst de familie van de bruid te raadplegen. Het huwelijksgeschenk bestaat uit 3 geiten en 3 koeien. De laatste jaren gaan de meeste kinderen naar school. Ongeveer vanaf 7 tot 12 jaar. Zondag vertrekken zij naar deze primary school. Het is ongeveer 3 uur lopen. Ze zijn dan gedurende de schoolweek intern. Vrijdags lopen ze dan weer terug naar hun dorp. Helaas verbieden de moeders vaak dat hun dochters naar school gaan. Terwijl we gezamenlijk in de kring zitten worden de kinderen ingewreven met een roodbruin smeersel. Het is een dagelijks ritueel wat uren kan duren. Ook worden de haren ingevlochten en met klei bestreken. Tijdens ons gesprek begint het baby'tje van 8 maanden te huilen. Het oudste meisje springt op en komt even later met een flesje melk terug. Nee geen melk van Nutricia maar melk van de geit die ze zojuist heeft gemolken.....

Nu komen er ook een aantal zeer voor ons onsmakelijke details ter sprake. Je kunt dit, als je wilt overslaan. Meisjes worden van klein af aan nooit gewassen. Zij smeren zich alleen in met die soort roodbruine pap. Maar het moet gezegd hun huid ziet er prachtig uit en ze verspreiden ook zeker geen onaangename geur.

Een gruwelijk detail kan ik jullie helaas niet besparen. Wij in Nederland zorgen ervoor dat de gebitten van onze kinderen tiptop in orde zijn. Regelmatige controles en zonodig beugeltjes om de tandjes in een perfecte stand te krijgen. Bij de Himbakinderen worden op 12 jarige leeftijd de onderste 4 tanden er met een steen uitgeslagen. Ik herhaal de onderste 4 tanden worden er met een steen uitgeslagen. Zonder verdoving! Ik weet niet of er in de stam iemand is die gespecialiseerd is op deze toch wel heel bijzondere tandheelkundige techniek. Maar dit gebruik dat ons zo terloops verteld werd, heeft de laatste dagen voortdurend door ons hoofd gespookt,

Na anderhalf uur haalt Hillary ons weer op. We zijn door dit bezoek echt een beetje van streek. Kunnen nauwelijks onze gedachten onder woorden brengen. Flarden van de indrukken en antwoorden op de vele vragen die we gesteld hebben dwarrelen door ons hoofd. We spreken er nog steeds over. Het was een regelrechte cultuurshock. Natuurlijk weet je uit documentaires dat er een onnoemelijke kloof is met onze Westerse cultuur. Maar we zijn er nooit zo uitdrukkelijk mee geconfronteerd.